आम्दानी कम लगानी बढी भएपछि परिचय बदल्दै जुट कृषक
गोपालप्रसाद पोखरेल
पथरी, मोरङ, २५ असोज । मोरङको कटहरी–९ का भुपेन्द्र कार्कीले जुटखेती गर्न छोडेकाे करिब दुई वर्ष भयो ।
पाँच बिगाहामा जुट लगाउनुभएका कार्कीले लगानी बढी आम्दानी कम भएपछि जुट अर्थात (पट्वा) खेती लगाउन छाड्नु भएको हो । कार्की यतिबेला धानखेती गर्दै आउनुभएको छ ।
जुटखेतीमा आम्दानीभन्दा खर्च बढी भएपछि धानखेती गर्न थाल्नुभएको हो । यतिखेर उहाँलाई स्थानीय मानिस धान उत्पादक कृषक भनेर चिन्छन् । उहाँले भन्नुभयो, “आम्दानीभन्दा लगानी बढी छ, जुटखेती गरेर फाइदा हँुदैन के गर्नु ?
उहाँमात्र होइन मोरङको शिसवानी बडहराका महोनलाल महतोले पाँचवर्ष अघिसम्म नौ बिगाहा जमिनमा जुट अथवा (पट्वा) खेती गर्नुहुन्थ्यो । तर जुटखेतीबाट फाइदा नभएपछि उहाँले पनि धानखेती नै गर्न थाल्नुभयो ।
जुटले भाउ नपाउने, काम गर्ने मजदुरको अभाव, खर्चिलो खेती, लगानी बढी अम्दानी कम, यस्तै समस्याले उहाँले जुटखेती हटाउनुभयो । मोरङमा जुट प्रतिक्विन्टल रु पाँच हजारमा विक्री हुन्छ । उहाँले अहिले आठ बिगाहा नौ कट्ठामा धान र १० कट्ठामा जुटखेती गर्दै आउनुभएको छ ।
जुट उत्पादन गर्दै आएका किसानको परिचय बदलिएको छ । उहाँलाई जुट किसानभन्दा पनि धानखेती गर्ने किसान भनेर चिन्छन् । उहाँले भन्नुभयो, “बिना फाइदा जुटखेती गरेर के गर्ने ? मोरङमा एक हजार हेक्टरमा जुटखेती भएको जिल्ला कृषि विकास कार्यालय मोरङको तथ्यांकमा उल्लेख छ ।
गतवर्ष एकहजार ७०० हेक्टर जुटखेती हुँदै आएको थियो । जुट उत्पादक कृषकलाई सरकारले प्रोत्साहन नगर्दा, जुट उत्पादनमा गिरावट आएको छ ।
जुट उत्पादनमा ह्रास आउनु र मोरङ–सुनसरी औद्योगिक करिडोर क्षेत्रमा सञ्चालित आधा दर्जन जुट उद्योग बन्द हुनु राम्रो संकेत नभएको उद्योगी प्रकाश मुन्दडाको भनाइ छ । उहाँले भन्नुभयो, “जुटको व्यापारलाई सरकारले प्रोत्साहन नगरेसम्म उँभो लाग्दैन ।
यहाँका विराटनगर जुटमिल्स, नरेश राठीको गुहेश्वरी जुटमिल्स, त्रिभुवनमानसिंह श्रेष्ठको निक्की जुट, नन्दकिशोर राठीको सिएम जुट उद्योग बन्द भैसकेका छन् । रासस
पथरी, मोरङ, २५ असोज । मोरङको कटहरी–९ का भुपेन्द्र कार्कीले जुटखेती गर्न छोडेकाे करिब दुई वर्ष भयो ।
पाँच बिगाहामा जुट लगाउनुभएका कार्कीले लगानी बढी आम्दानी कम भएपछि जुट अर्थात (पट्वा) खेती लगाउन छाड्नु भएको हो । कार्की यतिबेला धानखेती गर्दै आउनुभएको छ ।
जुटखेतीमा आम्दानीभन्दा खर्च बढी भएपछि धानखेती गर्न थाल्नुभएको हो । यतिखेर उहाँलाई स्थानीय मानिस धान उत्पादक कृषक भनेर चिन्छन् । उहाँले भन्नुभयो, “आम्दानीभन्दा लगानी बढी छ, जुटखेती गरेर फाइदा हँुदैन के गर्नु ?
उहाँमात्र होइन मोरङको शिसवानी बडहराका महोनलाल महतोले पाँचवर्ष अघिसम्म नौ बिगाहा जमिनमा जुट अथवा (पट्वा) खेती गर्नुहुन्थ्यो । तर जुटखेतीबाट फाइदा नभएपछि उहाँले पनि धानखेती नै गर्न थाल्नुभयो ।
जुटले भाउ नपाउने, काम गर्ने मजदुरको अभाव, खर्चिलो खेती, लगानी बढी अम्दानी कम, यस्तै समस्याले उहाँले जुटखेती हटाउनुभयो । मोरङमा जुट प्रतिक्विन्टल रु पाँच हजारमा विक्री हुन्छ । उहाँले अहिले आठ बिगाहा नौ कट्ठामा धान र १० कट्ठामा जुटखेती गर्दै आउनुभएको छ ।
जुट उत्पादन गर्दै आएका किसानको परिचय बदलिएको छ । उहाँलाई जुट किसानभन्दा पनि धानखेती गर्ने किसान भनेर चिन्छन् । उहाँले भन्नुभयो, “बिना फाइदा जुटखेती गरेर के गर्ने ? मोरङमा एक हजार हेक्टरमा जुटखेती भएको जिल्ला कृषि विकास कार्यालय मोरङको तथ्यांकमा उल्लेख छ ।
गतवर्ष एकहजार ७०० हेक्टर जुटखेती हुँदै आएको थियो । जुट उत्पादक कृषकलाई सरकारले प्रोत्साहन नगर्दा, जुट उत्पादनमा गिरावट आएको छ ।
जुट उत्पादनमा ह्रास आउनु र मोरङ–सुनसरी औद्योगिक करिडोर क्षेत्रमा सञ्चालित आधा दर्जन जुट उद्योग बन्द हुनु राम्रो संकेत नभएको उद्योगी प्रकाश मुन्दडाको भनाइ छ । उहाँले भन्नुभयो, “जुटको व्यापारलाई सरकारले प्रोत्साहन नगरेसम्म उँभो लाग्दैन ।
यहाँका विराटनगर जुटमिल्स, नरेश राठीको गुहेश्वरी जुटमिल्स, त्रिभुवनमानसिंह श्रेष्ठको निक्की जुट, नन्दकिशोर राठीको सिएम जुट उद्योग बन्द भैसकेका छन् । रासस
प्रकाशित मिति:
October 11, 2017
